नमस्कार,
मित्रांनो मागील भागात आपण औषध उपचार घेण्यातील काही चुकांविषयी आणि त्याच्या दुष्परिणामांविषयी चर्चा केली, आज आपण चर्चा करू या याच्या दुसऱ्या अंगाविषयी आणि ते म्हणजे बऱ्याचदा रुग्ण औषध नियमित घेत नाहीत किंवा विसरतात,असं होऊ नये यासाठी आज आम्ही काही सूचना सुद्धा आपणास सांगणार आहोत.
नियमित औषधें रुग्ण घेत नाहीत त्याची काही कारणे
रोजची शारीरिक हालचाल आणि योगायाच बरोबर तिसरी महत्वाची गोष्ट आहे नियमित उपचार घेणे.काही अभ्यासातून असे दिसते कि बरेच वेळा नियमित औषधें रुग्ण घेत नाहीत त्याची काही कारणे.
चुकीचा समज –
बरेचदा रुग्णांना जो काही त्रास होत असतो तो त्यांना असणाऱ्या आजारामुळे असतो पण रुग्णाचा असा गैरसमज होतो कि हा त्रास डॉक्टरांनी सुरु केलेल्या औषधांमुळे होतो आहे.अशा वेळी काही रुग्ण डॉक्टरांना न सांगता औषधे बंद करतात.
सामाजिक चिंता –
काही रुग्णघराबाहेर औषध घेणे टाळतात त्यांना असं वाटतं कि सर्वा समोर औषधे घेतली तर लोक त्याच्याबद्दल चुकीचे विचार करतील किंवा कधी काही थट्टा करतील.
टाळाटाळ करणे –
काही रुग्ण औषध घ्यायला टाळाटाळ करतात म्हणजे एखादी गोळी सकाळी घ्यायची असेल तर ती दुपारी घेणे वेगैरे.
थोडे बरे वाटणे –
हे कारण जास्त करून मधुमेह, रक्तदाब,थायरॉईड अशा रुग्णां मध्ये दिसते. या प्रकारच्या आजारात रुग्णांना बरेचदा लक्षण दिसत नाही किंवा कधी कधी औषध घेते कि थोडी असणारी लक्षणे निघून जातात आणि रुग्ण विचार करतात आता काही त्रास नाही म्हणजे औषध घेणे गरज नाही आणि औषध घेणे बंद करतात.
वृद्ध –
रुग्ण असतात त्यांच्यात वय जास्त झाल्यामुळे कधीकधी विस्मरण झालेले आढळते त्यामुळे असे रुग्णएकतर औषध घ्यायला विसरतात किंवा वेळेवर औषध घेत नाहीत.
औषधा संबंधित काही समस्या –
काही वेळा औषधाची चव,रंग,वास किंवा गोळीचा आकार जास्त असणे अशा काही गोष्टी असतात,कधी कधी जे औषध दिले आहे ते मेडिकल स्टोरला उपलब्ध नसते त्यामुळे देखील रुग्ण वेळेवर औषध घेत नाहीत.
मानसिक आजार –
काही वेळा मानसिक आजारपणात भीती,उदासीनता अशाकाही कारणामुळे रुग्ण वेळेत औषधे घेत नाहीत.
भाषा न समजणे –
भाषा हा एक अंत्यत महत्वाचा मुद्दा औषध न घेणे मध्ये येतो.बऱ्याचदा रुग्णांना भाषा समजत नाही त्यामुळे कोणते औषध कधी घ्यावे,किती घ्यावे ते समजत नाही.
इन्सुलिन किंवा काही औषधें अशी आहेत कि ज्यामुळे काही रुग्णांना त्याचा त्रास हो तो पण जर काही त्रास असेल तर डॉक्टरांना न सांगता औषध बंद करणे चुकीचे किंवा धोक्याचे होऊ शकते.
योग्य आणि नियमित औषध घेण्यासाठी उपाय
आता आपणवरील समस्या कमी कारणासाठी काही महत्वपूर्ण उपायाबद्दल चर्चा करू या जेणेकरून उपचार योग्य आणि नियमित होतील,आणि रुग्णाच्या समस्या कमी होतील .
एकत्रित जबाबदारी –
रुग्णांना जर उपचारपद्धती सोप्या आणि त्यांच्या मातृभाषेत समजावली तर त्यांना औषधा संबंधित कोणतीही अडचत येत नाही. यासाठी डॉक्टर,नर्सिंग स्टाफ आणि फार्मा सिस्टयांनी एकत्र टीम म्हणून काम करणे चांगले.
औषधांची योग्य जागा –
अभ्यासात दिसून आले आहे जर योग्य जागेवर औषधे ठेवली तर सहसा रुग्ण औषध घेणे विसरत नाहीत. उदा . रात्रीचे औषध उशीजवळ ,उपाशी पोटी घ्यायचे औषध टूथब्रशजवळ,जेवणानंतर चे औषध डायनिंगटेबल जवळ अशा पद्धतीने ठेवावे.
उपचार पद्धतीत योग्य बदल –
उपचार पद्धतीत योग्य बदलकरणे हि डॉक्टरांची जबाबदारी आहे रुग्णांच्या रुटीन कामानुसार डॉक्टर शक्य असतील तेवढे बदल नक्कीकरून रुग्णाची मदत करतात पण त्यासाठी रुग्णांनी डॉक्टरांशी संपूर्ण चर्चा करणे हे महत्वाचे आहे.
तंत्रज्ञानाचा वापर –
नवीन तंत्राचा वापर करून औषध नियमित घेता येते. आता अशा काही वेबसाईट आणि मोबाईल ऍप आहेत जे रुग्णांना त्यांच्या औषध घेण्याच्या वेळेची आठवण करून देतात.
स्वस्त औषधांचा पर्याय –
अनेक वेळा काही रूग्णांना महागडी औषध घेणे परवडत नाही अशावेळी डॉक्टर त्यांना पर्यायी स्वस्त औषधे देतात. भारतात काही ठिकाणी सरकारी दवाखाने तसेच सरकारी मेडिकल स्टोरमध्ये जेनेरिक औषधे उपलब्ध आहेत.
लक्षात ठेवा औषध नियमित न घेणे या समस्येवर उपाय आहेत.
नियमित औषध योग्यवेळेवर घेतले तर उपचार चांगले होतात आणि रुग्ण चांगले आयुष्य जगतात.